Ruska vlada je donela odluku da stavi van snage sporazum o saradnji u Barencovom moru i evro-arktičkom regionu, koji je potpisan sa Norveškom, Švedskom i Finskom 2007. godine. Premijer Mihail Mišustin potpisao je ovu uredbu, koja je objavljena na zvaničnom portalu pravnih akata Ruske Federacije. Ova odluka je deo šireg povlačenja Rusije iz međunarodnih sporazuma nakon eskalacije tenzija usled rata u Ukrajini.
Osim toga, Moskva se povlači i iz sporazuma o saradnji u oblasti prevencije, pripravnosti i reagovanja na vanredne situacije, koji su 2008. godine sklopili članovi Barencovog evro-arktičkog saveta (BEAC). Ova organizacija obuhvata Dansku, Island, Norvešku, Finsku i Švedsku kao trenutne članice, dok je Rusija takođe bila deo ovog saveta sve do trenutnih tenzija.
Nakon početka sukoba u Ukrajini, članice BEAC-a su obustavile saradnju sa Rusijom, što je dodatno pogoršalo situaciju i dovelo do toga da su mnoge zemlje preispitale svoje odnose sa Moskvom. Ove promene ukazuju na sve veće napetosti u regionu, kao i na promene u političkom statusu zemalja koje su ranije imale bliske odnose.
Jedan od ključnih izazova u ovom regionu bio je granični spor između Norveške i Rusije u vezi sa položajem granice u Barencovom moru. Norvežani su favorizovali srednju liniju zasnovanu na Ženevskoj konvenciji iz 1958. godine, dok su Rusi preferirali sektorsku liniju, koja se bazira na meridijanima prema sovjetskoj odluci iz 1926. godine. Ova „siva“ zona, koja je postojala između konkurentskih potraživanja, imala je površinu od oko 175.000 kvadratnih kilometara, što je otprilike 12% ukupne površine Barencovog mora.
Pregovori o granici su započeli 1974. godine, a 1976. godine postignut je moratorijum na istraživanje ugljovodonika. Dvadeset godina nakon raspada Sovjetskog Saveza, Norveška i Rusija su 2010. godine potpisale sporazum kojim je granica postavljena na jednaku udaljenost od njihovih konkurentskih zahteva. Ovaj sporazum je ratifikovan i stupio na snagu 7. jula 2011. godine, čime je omogućeno istraživanje ugljovodonika u sivoj zoni.
Međutim, situacija se značajno promenila 2023. godine kada je Rusija napustila Barencov evro-arktički savet, navodeći da je rad saveta „faktički paralizovan“ zbog zapadnih članica. Ovaj potez dodatno je osnažio tenzije između Rusije i zapadnih zemalja, koje su se u poslednjih nekoliko godina intenzivirale zbog različitih geopolitičkih i ekonomskih faktora.
Finska je u novembru 2024. godine takođe najavila svoje povlačenje iz Barencovog evro-arktičkog saveta, naglašavajući da trenutni format „više ne zadovoljava aktuelne potrebe“. Helsinki je obećao da će nastaviti saradnju sa severnim regionima na druge načine, što ukazuje na promene u strategijama i prioritetima zemalja u ovom delu sveta.
Ove promene u političkom pejzažu Barencovog mora i evro-arktičkog regiona ukazuju na sve veće geopolitičke tenzije i kompleksnost odnosa između Rusije i zapadnih zemalja. Kroz povlačenje iz međunarodnih sporazuma, Rusija pokazuje svoju odlučnost da se distancira od zapadnih uticaja, dok istovremeno traži načine da održi svoje interese u regionu. Ova situacija takođe može imati dugoročne posledice po saradnju u oblasti ekonomske i ekološke politike, kao i na bezbednost u Arktičkom regionu.
