Izuzetno dobro očuvan rimski sarkofag sa telom mlade žene otkriven je u glavnom gradu Mađarske, Budimpešti. Ovaj značajan arheološki nalaz, star oko 1700 godina, pronašli su arheolozi iz Istorijskog muzeja Budimpešte tokom opsežnih iskopavanja u Obudi, delu grada koji je nekada bio deo Akinikuma, rimskog naselja na granici sa Dunavom.
Sarkofag je bio zapečaćen vekovima i otkriven je sa kamenim poklopcem koji je bio čvrsto pričvršćen metalnim stezaljkama i rastopljenim olovom. Kada su istraživači pažljivo podigli poklopac, otkrili su kompletan skelet žene, okružen desetinama artefakata. Gabrijela Fenješ, glavna arheološkinja na iskopavanju, istakla je da je posebnost ovog nalaza u tome što je sarkofag bio hermetički zatvoren i da ga niko ranije nije otvarao, što je omogućilo da ostane netaknut.
Sarkofag je pronađen među ruševinama napuštenih kuća u četvrti Akinikuma, koja je ispražnjena u 3. veku i kasnije korišćena kao groblje. U blizini su istraživači otkrili rimski akvadukt i osam jednostavnijih grobova, ali nijedan nije mogao da se poredi sa bogatstvom i netaknutošću zapečaćene grobnice.
U skladu sa rimskim pogrebnim običajima, sarkofag je sadržao čitav niz predmeta, uključujući dve potpuno očuvane staklene posude, bronzane figure i 140 novčića. Koštana igla za kosu, komad ćilibarskog nakita i tragovi tkanine sa zlatnim nitima sugerišu da je reč o grobu mlade žene. Predmeti su predstavljali darove koje su najbliži pokojnice stavili uz nju za njen večni put. Fenješ je istakla da su njeni najmiliji sahranili pokojnicu sa izuzetnom pažnjom, što ukazuje na duboku ljubav i poštovanje prema njoj.
Tokom rimskog perioda, veći deo današnje Mađarske bio je deo provincije Panonije, čija se granica protezala desnom obalom Dunava, manje od 1,6 kilometara od nalazišta. Na maloj udaljenosti nalazio se legijski logor koji je čuvao granicu carstva, a veruje se da su novootkrivene strukture pripadale civilnom naselju koje se razvilo oko njega.
Antropolozi će sada ispitati ostatke mlade žene, a očekuje se da će to otkriti više o njenim godinama, zdravlju i poreklu. Pozicija groba i bogatstvo artefakata govore mnogo o statusu pokojnice. Gergelji Kostjal, stručnjak za rimski period i jedan od rukovodilaca projekta, smatra da to verovatno znači da je pokojnica bila imućna ili višeg društvenog statusa. Jasno je da je sarkofag izrađen posebno za nju.
Fenješ je napomenula da arheolozi nisu pronašli minđuše niti drugi nakit koji bi pripadao ženi, pa se nada da će se ti sitni predmeti pojaviti tokom prosejavanja blata. Otkriće rimskog sarkofaga nije samo naučno značajno, već i emotivno snažan uvid u posvećenost koju su ljudi u davna vremena pokazivali prema svojim najmilijima. Ova otkrića doprinose razumevanju rimskih običaja i svakodnevnog života u tom periodu, otkrivajući bogatstvo kulture i tradicija koje su postojale pre više od milenijuma.
U ovom kontekstu, sarkofag ne predstavlja samo arheološki artefakt, već i svedočenje o ljubavi, poštovanju i sećanju na one koji su nas napustili. Izuzetna očuvanost nalaza omogućava naučnicima da istraže detalje o životu i smrti u rimskom periodu, kao i o društvenim normama i običajima tog vremena. Ovaj sarkofag može postati važan deo priče o istoriji Mađarske, kao i o rimskom carstvu koje je ostavilo dubok trag u oblikovanju evropskog identiteta.
