Pre skoro jednog veka, naučnici su izneli teoriju o tamnoj materiji, misterioznoj i nevidljivoj supstanci koja se okuplja oko galaksija, formirajući kosmičku mrežu. Iako i dalje postoje otvorena pitanja o njenoj prirodi i postojanju, najnovija istraživanja sugerišu da bi mogli biti zabeleženi prvi direktni dokazi o njenom postojanju.
Prema najnovijoj studiji, naučnici smatraju da bi ovo otkriće moglo biti prelomni trenutak u višedecenijskoj potrazi za tamnom materijom, za koju se veruje da čini 27 procenata svemira. Prof. Tomonori Totani, astrofizičar sa Tokijskog univerziteta, istakao je da gama-zraci koji dolaze iz centra Mlečnog puta deluju kao da nose potpis tamne materije.
Tamna materija prvi put je opisana 1930-ih godina kada je švajcarski astronom Fric Cviki primetio da se udaljene galaksije kreću brže nego što bi njihova masa dozvolila. Ova opažanja dovela su do formiranja pojma tamne materije, koja ne emituje svetlost, ali ima nevidljivo gravitaciono delovanje na okružujuće galaksije.
Naučnici su od tada tragali za česticama tamne materije, ali su do sada detektori na Zemlji i svemirski teleskopi ostali bez rezultata. Jedna od teorija sugeriše da tamnu materiju čine slabo interagujuće masivne čestice, poznate kao „vimpovi“ (WIMPs), koje su teže od protona i gotovo ne reaguju sa običnom materijom. Kada se dva vimpa sudare, mogu se uništiti, oslobađajući druge čestice i gama-zrake.
U potrazi za signalima tamne materije, Totani je analizirao podatke sa NASA-inog Fermi gama-teleskopa, koji detektuje fotone sa najvišim energijama. Uočio je obrazac gama-zraka koji odgovara obliku halo strukture tamne materije koja se širi oko središta galaksije. On je izjavio da ovaj signal „veoma blisko odgovara osobinama gama-zračenja za koje se predviđa da ih emituje tamna materija“.
Detalji istraživanja objavljeni su u časopisu Journal of Cosmology and Astroparticle Physics. Ako su Totani i njegov tim zaista uočili delovanje tamne materije, to bi moglo značiti da se ona sastoji od elementarnih čestica koje su 500 puta masivnije od protona. Međutim, da bi se potvrdila ova otkrića, potrebno je još mnogo rada kako bi se isključili drugi astrofizički procesi i pozadinsko zračenje koje bi moglo objasniti te signale.
Totani je napomenuo da bi „odlučujući faktor“ u potvrđivanju ovih saznanja bio otkrivanje gama-zraka istog spektra u drugim oblastima svemira, kao što su patuljaste galaksije. Međutim, prof. Džastin Rid sa Univerziteta u Sari ističe da izostanak značajnih signala iz takvih galaksija može ukazivati na to da Totani nije video gama-zrake koje su rezultat uništenja čestica tamne materije.
Prof. Kinva Vu, teorijski astrofizičar sa UCL-a, takođe je pozvao na oprez. On je rekao da je potrebno mnogo više dokaza za ovakve tvrdnje i da analiza još nije na tom nivou. Njegov komentar ukazuje na to da je važno nastaviti istraživanje kako bi se došlo do konačnih zaključaka.
U zaključku, otkriće koje sugeriše postojanje tamne materije moglo bi imati značajan uticaj na razumevanje svemira i njegovih tajni. S obzirom na to da tamna materija čini veliki deo svemira, razumevanje njenog sastava i svojstava može otvoriti nove puteve u astrofizici i kozmologiji. Iako su potrebna dalja istraživanja i potvrde, ovo otkriće može predstavljati važan korak ka razumevanju neuhvatljive materije koja je do sada bila tema spekulacija i teorija. U svakom slučaju, naučna zajednica ostaje uzbuđena zbog potencijalnih otkrića koja bi mogla promeniti naše znanje o svemiru.
