BEOGRAD – Na predstavljanju dva izdanja izdavača Lagune u knjižari Delfi, održano je večeras zanimljivo razgovor o knjigama „Harizma cara Dušana – istorija i pamćenje“ Koste Nikolića i „Vizantijskog sveta“ Radivoja Radića. Pored autora, o delima su govorili istoričarka prof. dr Katrina Mitrović i istoričar i urednik dr Nebojša Jovanović.
„Harizma cara Dušana – istorija i pamćenje“ Koste Nikolića predstavlja prvu biografiju srpskog vladara Dušana, a „Vizantijski svet“ Radivoja Radića je prvi pristupačan prikaz Vizantije koji je do sada bio dostupan, istakao je urednik oba izdanja, Nebojša Jovanović. On je naglasio da je car Dušan do sada bio bez biografije, a Nikolić u svom delu pruža pogled na srpskog srednjovekovnog vladara iz perspektive čoveka 20. veka iz Jugoslavije.
Jovanović je dodao da Nikolić, kao istoričar, dobro poznaje institucije Jugoslavije i pokušava da ih poveže sa institucijama iz 14. veka, istražujući da li je Dušan vladao kao samodržac ili u skladu sa zakonima. Prema njegovim rečima, Dušan je objavio „Dušanov zakonik“, koji je postavio temelje zakonitosti i pravde u njegovom carstvu.
Govoreći o „Vizantijskom svetu“, Jovanović je naveo da ova knjiga pokušava da prikaže svakodnevni život u Vizantiji, što je do sada bio manje istražen aspekt. On je pohvalio pristup istoričara Radića, ističući da je jezik knjige razumljiv i da je dostupna svakome ko želi da upozna nepoznati svet Vizantije.
Nikolić je u svom izlaganju istakao da je car Dušan bio harizmatična ličnost i jedan od najznačajnijih srpskih vladara. U njegovo vreme, srpska država dostigla je teritorijalno maksimum i postala deo vizantijskog sveta. Dušan je vodio politiku osvajanja vizantijskih teritorija, nasledivši politiku svojih predaka, posebno svog dede Milutina. On je bio izrazito pobožan čovek, koji je mnogo ulagao u crkvu, a manastir Svetih Arhangela kod Prizrena predstavlja njegovu monumentalnu zadužbinu.
Radivoj Radić je objasnio da je u svojoj knjizi hteo da istakne značaj vizantijske civilizacije, koja se često potcenjuje, kao i da prikaže život običnog čoveka u tom vremenu. Prema njegovim rečima, Vizantija je jedna od najvećih svetskih civilizacija, koja se razvijala tokom prvog milenijuma posle Hristove ere, i koja je bila dinamična i prilagodljiva na izazove svog vremena.
Istoričarka Katrina Mitrović je primetila da su istoričari često rigidni i dosadni, ali da su Nikolić i Radić izuzetno zanimljivi, što se odražava i u njihovim knjigama. Ona je pohvalila Radićev pristup koji daje sveobuhvatan pogled na Vizantiju, odbacujući stereotipe o njenoj stabilnosti i nepromenljivosti. Mitrović je takođe naglasila da „Vizantijski svet“ nije samo delo dobrog istoričara, već i vrsnog književnika, jer su slike u knjizi dinamične i privlačne.
Konačno, Mitrović je ukazala na to da je do sada nedostajala percepcija lika i dela cara Dušana i njegovog značaja za srpsku istoriju, posebno u svetlu kasnijih događaja kada srpske države više nije bilo. Nikolić je, prema njenim rečima, hrabro zaronio u srednji vek, i njegov rad treba da bude prepoznat kao značajan doprinos srpskoj istoriografiji.
Ova dva nova izdanja pružaju dubok uvid u složenu istoriju i kulturu Srbije i Vizantije, i sa nestrpljenjem se očekuje kako će čitaoci reagovati na njih.
