Galaksija PKS 1424+240, koja se nalazi na udaljenosti od milijardama svetlosnih godina, predstavlja fascinantnu enigma za naučnike već više od 50 godina. Ovaj blazar sadrži izuzetno aktivnu crnu rupu u svom središtu koja izbacuje snažne mlazove plazme u međugalaktički prostor. Da bi se galaksija klasifikovala kao blazar, mora biti orijentisana na specifičan način, pri čemu je jedan od mlazova usmeren tačno prema Zemlji. Na taj način, blazar izgleda kao da blješti, što je izazvalo brojne teorije i istraživanja.
PKS 1424+240 je jedan od najsvetlijih blazara koji proizvode neutrine, subatomske čestice iz porodice leptona. Ova galaksija emituje gama zrake u skladu sa superluminalnim mlazovima, koji se čine kao da se kreću brže od svetlosti. Međutim, brzina tih mlazova deluje presporo da bi objasnila svetlost koju proizvode, što je postavilo pitanje o prirodi ovog fenomena.
Nakon 15 godina posmatranja, naučnici su otkrili odgovor na ovu zagonetku koristeći sistem od 10 radio teleskopa, poznat kao Very Long Baseline Array (VLBA). Tim predvođen astrononom Jurijem Kovalevom iz Instituta Maks Plank za radioastronomiju uspeo je da mapira magnetna polja u mlazu dok se kreće prema Mlečnom putu. Kovalev ističe da je rekonstruisana slika delovala apsolutno fascinantno, otkrivajući skoro savršeno toroidalno magnetno polje sa mlazom usmerenim pravo ka nama.
Mlazove crnih rupa proizvode crne rupe koje aktivno usisavaju materiju iz svog okruženja. Kada se materijal okreće oko crne rupe, deo njega se usmerava duž linija njenog magnetnog polja. Ove linije izvan horizonta događaja, granice preko koje događaji ne mogu uticati na spoljnog posmatrača, ubrzavaju plazmu ka polovima crne rupe. Rezultat je da se materija lansira u svemir ogromnim brzinama, krećući se gotovo do brzine svetlosti. Kada su mlazovi usmereni tačno prema Zemlji, deluju kao da se kreću superluminalno, ali to nije tačno.
Kovalev i njegov tim su analizirali 15 godina podataka o PKS 1424+240 kako bi posmatrali polarizaciju svetlosti u mlazu. Ova polarizacija, koja se javlja zbog efekta magnetnih polja, omogućava mapiranje magnetnih polja. Rezultati su pokazali magnetna polja obavijena oko mlaza poput mete za pikado, što ukazuje da iz naše perspektive gledamo skoro pravo niz zamišljenu „cev“. Ovo otkriće elegantno rešava paradoks naizgled sporog mlaza PKS 1424+240.
Jedna od ključnih tačaka koju su istraživači otkrili jeste da ovo poravnanje uzrokuje pojačanje sjaja do 30 puta ili više. Istovremeno, mlaz izgleda kao da se sporo kreće zbog projekcionih efekata, što je klasična optička iluzija. Astronom Džek Livingston iz Instituta Maks Plank za radioastronomiju objašnjava kako se ovaj fenomen može posmatrati kao rezultat perspektive koju imamo kao posmatrači.
Kovalev dodaje da ovo otkriće potvrđuje da aktivna galaktička jezgra sa supermasivnim crnim rupama nisu samo moćni akceleratori elektrona, već i protona. Ovi akceleratori su odgovorni za proizvodnju posmatranih neutrina visoke energije. Ova istraživanja ne samo da obogaćuju naše razumevanje univerzuma, već i otvaraju nova pitanja o prirodi crnih rupa i njihovom uticaju na okolni svemir.
U zaključku, PKS 1424+240 predstavlja izvanredan primer složenosti i misterije koja okružuje galaksije sa aktivnim supermasivnim crnim rupama. Ova otkrića pružaju uvid u fundamentalne procese koji se dešavaju u svemiru i nastavljaju da inspirišu astronome da istražuju dubine svemira u potrazi za odgovorima na pitanja koja su vekovima zaintrigirala čovečanstvo.
