Berane je danas postalo mesto sukoba između lokalnih vlasti i meštana zbog spomenika Pavlu Đurišiću, komandantu četničkog pokreta iz Drugog svetskog rata. Spomenik je otkriven u selu Gornje Zaostro, ali su ga meštani uklonili oko 14 sati. Prema izveštajima RTCG, spomenik je premesten u obližnju crkvu, dok su se komunalna policija i policija uputile na mesto gde je spomenik bio postavljen kako bi uklonile postament.
Spomenik je otkrio mitropolit budimljansko-nikšićki Srpske pravoslavne crkve Metodije, koji je istakao da će spomenik biti postavljen u crkvu i izrazio nadu da će jednog dana biti postavljen u središtu Berana. “Njemu je Berane sve dalo, on se tu i formirao, i zato ga je prvog i oslobodio. Najvažnije od svega je da smo saborno i zajedno svi”, izjavio je Metodije.
Tokom liturgije u Hramu Svete Mati Paraskeve u Gornjem Zaostru, Metodije je ponovio svoju nameru da spomenik bude smešten u crkvu, poručivši: “pa nek dođu da ruše crkvu”. Ova izjava izazvala je reakcije među okupljenim građanima, koji su nosili obeležja i majice sa natpisima koji slave četnički pokret i njegovu istoriju.
Na samom događaju prisustvovalo je stotinak građana, među kojima su bili i oni iz Srbije, Bosne i Hercegovine, kao i Vladislav Dajković, vršilac dužnosti rukovodioca Službe za građane Glavnog grada Podgorice. Okupljeni su nosili transparente i majice sa porukama poput “Srbska kraljevska vojska u otadžbini” i “Živ je Draža, umro nije, dok je srpstva i Srbije”.
Pre nego što je spomenik otkriven, policija je pokušala da ga ukloni u ranim jutarnjim satima, ali su okupljeni građani to sprečili. Izveštaji ukazuju na to da su okupljeni rekli policiji da će spomenik ukloniti sami nakon osveštanja.
Ovaj incident u Beranama je deo šireg konteksta sukoba oko istorijskih figura i simbolike u Crnoj Gori, koja se suočava sa raznim tumačenjima svoje prošlosti. Pavle Đurišić, kao vođa četničkog pokreta, ima polarizovano mesto u srpskoj i crnogorskoj istoriji. Njegov lik je predmet kontroverzi, a njegovo obeležavanje se često doživljava kao provokacija od strane antifašistički orijentisanih grupa i pojedinaca.
Metodije, kao mitropolit Srpske pravoslavne crkve, igra ključnu ulogu u ovom kontekstu. Njegove izjave i odluke o postavljanju spomenika govore o njegovom stavu prema nacionalnom identitetu i tradiciji, koja je u mnogim slučajevima u sukobu sa savremenim vrednostima i pogledima na istoriju.
U poslednjim godinama, Crna Gora je doživela razne proteste i tenzije vezane za nacionalni identitet i istorijsku interpretaciju. Pitanja kao što su spomenici, simboli i javna sećanja na događaje iz prošlosti često izazivaju strasti i podele među građanima. Spomenik Pavlu Đurišiću predstavlja samo jedan od mnogih primera kako se istorija može koristiti ili zloupotrebljavati u savremenim političkim kontekstima.
Sve u svemu, situacija u Beranama ukazuje na to koliko su pitanja identiteta i istorijske interpretacije složena i koliko je važno da se razgovara o njima na otvoren i konstruktivan način. U ovom slučaju, sukob oko spomenika samo je jedan od mnogih izazova s kojima se društvo suočava dok pokušava da pronađe zajednički jezik o svojoj prošlosti i budućnosti.
