BEOGRAD – Izdavačka kuća Booka je početkom decembra objavila roman „Maks, Miša & ofanziva Tet“ norveškog autora Johana Harstada, koji se smatra jednim od najvažnijih dela savremene skandinavske književnosti. Ovaj roman, proglašen knjigom decenije u Norveškoj, prati život Maksa Hansena, mladića koji se sa porodicom seli iz Norveške u Ameriku, zemlju koja ga istovremeno privlači i odbija.
Maks odrasta na raskrsnici dve kulture, pokušavajući da pronađe svoje mesto u svetu. Njegov život se značajno menja kada upozna Mordekaja, ambicioznog glumca, i Mišu, umetnicu koja postaje njegova velika ljubav. Zajedno otkrivaju alternativni Njujork i kreću u potragu za Maksovim stricem, veteranom Vijetnamskog rata.
Johan Harstad vodi čitaoce kroz raznolike lokacije, od norveških obala do američkih predgrađa i vijetnamskih šuma, stvarajući monumentalno delo koje se može opisati kao coming-of-age roman. U njemu se nepatetično, ali s velikom nežnošću, istražuju teme ljubavi, prijateljstva, nostalgije i pripadnosti, dok se u pozadini odvijaju kulturna i politička previranja druge polovine 20. veka.
Roman „Maks, Miša & ofanziva Tet“ istražuje umetnost kao oblik otpora, osvetljava taktike vijetnamske gerile u svakodnevnom životu, kao i stavove onih koji su učestvovali u ratu i onih koji su protestovali protiv njega. Kroz priču o odrastanju s roditeljima komunistima, hiperrealističnim slikama i složenim likovima, Harstad postavlja važna pitanja o domaćinstvu i identitetu.
Jedno od centralnih pitanja romana je koliko dugo možete biti odsutni pre nego što postane prekasno da se vratite kući. Ova tema rezonuje sa svakim ko je napustio svoj dom u potrazi za nečim boljim, ali se suočava s posljedicama tog odlaska.
Norveški Dagbladet opisuje „Maks, Miša & ofanziva Tet“ kao „epski roman o ljubavi, emigraciji, ratu i umetnosti“, ističući Harstadovu sposobnost da oživi kompleksne teme s književnom lakoćom. S druge strane, nemački Berliner Zeitung naglašava da delo obrađuje brojne teme i koristi referencije iz umetnosti, pozorišta i filma, sve to bez greške.
Pisac Miljenko Jergović naziva roman „savršenom džez improvizacijom od skoro hiljadu strana evropskog romana o Americi“, naglašavajući da pruža jedinstveno iskustvo čitanja, koje zaslužuje da bude sporo i pažljivo.
Johan Harstad, rođen 1979. godine, norveški je pisac, dramaturg i grafički dizajner. U svojim delima fokusira se na ljudske sudbine u savremenoj stvarnosti, koristeći specifičan apsurdni humor. Njegovi likovi često su na margini društva, ranjivi i usamljeni, što dodatno obogaćuje složenost njegovih narativa.
Karijeru je započeo 2001. godine knjigom „Nadalje ćeš samo stariti“, a njegova zbirka priča „Hitna pomoć“, objavljena godinu dana kasnije, dočekana je s velikim oduševljenjem. Njegov prvi roman „Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i alt milderet?“ (2005) inspirisao je norvešku TV seriju i pozorišne adaptacije u Holandiji, Belgiji i Velikoj Britaniji.
Harstad je takođe pisao i drame, a 2009. godine bio je rezidentni dramaturg u Narodnom pozorištu u Oslu. „Maks, Miša & ofanziva Tet“ (2015) je roman koji je osvojio srca čitalaca i kritike, a njegov holandski prevod je 2018. godine dobio prestižnu nagradu „Europese Literatuurprijs“.
Roman je dostupan na srpskom jeziku, a njegovo objavljivanje predstavlja važan trenutak na domaćoj književnoj sceni, nudeći čitaocima priliku da uživaju u delu koje istražuje univerzalne teme kroz prizmu jedinstvenog književnog glasa.
